Romeinen
Paulus schreef zijn beroemde brief aan de Romeinen rond het jaar 55. In deze brief wil hij op een speciaal punt de gemeente bemoedigen: ze delen echt in het heil van Christus, ook als dat vanuit de synagoge betwist wordt. Door Christus is jood zijn niet meer bepalend om bij God te mogen horen.
In deze prachtige brief schrijft Paulus zeer compact over de betekenis van Jezus Christus voor ons leven. Onze identiteit wordt bepaald door Christus en nergens anders door.
Luther
De uitleg van deze brief van Paulus is erg bepaald door de manier waarop Luther deze brief heeft uitgelegd. Hij interpreteerde deze brief vanuit zijn eigen achtergrond van de strijd tegen goede werken. De joden zouden hun wet op dezelfde manier gebruiken als zijn tegenstanders in die tijd. Hierdoor zou deze brief gaan over de genade tegenover de wet. Na de Tweede Wereldooorlog is er veel onderzoek gedaan naar het jodendom van de eerste eeuwen. Daaruit is duidelijk geworden dat er nooit een tijd is geweest dat de rabbijnen leerde dat men door goede werken een plek bij God kon verwerven. Altijd is de genade nodig geweest om bij God te mogen horen.
Kennelijk gaat deze brief over iets anders. Het lijkt logisch om daarbij te denken aan de schokgolven die de toetreding van de heidenen tot het heil van Israël met zich meebrachten. Zoals Paulus het schrijft aan de mensen in Efeze: de scheidingsmuur is weggevallen tussen jood en heiden. De wet is niet meer nodig om bij het joodse volk te mogen horen. Deze brief is geschreven door Paulus om de jonge kerk in Rome te bemoedigen. Om trouw aan God te blijven (rechtvaardig te blijven), is het niet nodig om jood te worden, maar wel om in Christus te geloven.
Israël
Abraham en zijn leven zijn een belangrijk uitgangspunt in deze brief. Aan de hand van zijn leven laat Paulus zien dat het geloof is dat ons aan God verbindt en de relatie met Hem hersteld. Ook wordt Abraham gebruikt om te laten zien dat het niet om afkomst gaat, maar om Gods roepende stem.
Paulus bereidt in zijn brief de kerk in Rome erop voor dat ze in gesprek moeten gaan met joden die Jezus Christus niet als Messias zien. In deze dialoog zal de jonge kerk het zwaar hebben, want het jodendom kan zich beroepen op de oude profetieën en de lange geschiedenis van God met hen. Enerzijds wil Paulus duidelijk maken dat je geen jood meer hoeft te worden om bij God te horen (hoofdstuk 1-8), anderzijds dat de christenen uit de heidenen vervolgens niet hoogmoedig moeten worden (hoofdstuk 9-11). Want ze mogen erbij horen en komen zeker niet in plaats van Israël.
Heel belangrijk is de gedachte in hoofdstuk 11 waar Paulus vertelt dat het ongeloof van zijn volksgenoten noodzakelijk is geweest, omdat op die manier de heidenen tot geloof konden komen.
Kwesties
Rond de Romeinenbrief spelen een aantal kwesties en vragen. Zo speelt aan het einde van hoofdstuk 1 de vraag over welke vorm van schandelijke hartstochten Paulus het heeft en vooral wat de consequenties zijn, aangezien het de enige tekst in het Nieuwe Testament is waar het over een bepaalde vorm van homoseksualiteit lijkt te gaan. In hoofdstuk 5 gaat het over de vraag wat het precies betekent dat allen in Adam gezondigd hebben. Bij hoofdstuk 7 is het een lastige kwestie wat Paulus precies bedoelt als hij van zichzelf zegt dat hij een ellendig mens is.
Het lastige van deze kwesties is dat de uitspraken van Paulus (bijna) niet op andere plekken voorkomen, waardoor de uitleg lastig is en soms meer zegt over de spiritualiteit van de uitlegger dan over de tekst zelf. Het is raadzaam om niet teveel aan deze teksten op te hangen.
Eenheid geloof en leven
In deze brief van Paulus komt prachtig naar voren dat geloven in Jezus gevolgen heeft voor het dagelijkse leven. Vanaf hoofdstuk 12 geeft Paulus allerlei praktische tips over het leven en de liefde. Het gaat over het betalen van belasting, over verdraagzaamheid, over de overheid, eensgezindheid, sterken en zwakken in geloof. Het hele leven is een plek om te laten zien dat je bij Christus hoort.