Het nieuwe testament opent met het evangelie naar Mattheus. Deze Mattheus was een van de twaalf leerlingen van Jezus. Hij is dus een directe ooggetuige. Hij zou goed kunnen dat deze leerling van Jezus eerst tollenaar was. In Mattheus 9 wordt verteld van een tollenaar die Levi heette en die door Jezus geroepen werd en ook wel Mattheus wordt genoemd. Maar het bewijs dat het om dezelfde gaat is niet keihard.
Gericht op Israël
Mattheus schreef zijn evangelie allereerst om zijn joodse volksgenoten te laten zien dat Jezus de beloofde Christus was. Daarom citeert hij veel uit het Oude Testament. Wie de bijbel kent, die moest wel zien dat Jezus de vervulling van al die profetieën was. Die citaten worden meestal afgesloten me de typerende zin: ‘dit is geschied opdat vervuld zou worden wat gezegd werd door de profeet.’ Mattheus doet zijn best om te laten zien dat Jezus Christus de samenvatting is van de geschiedenis van Israël. Jezus gaat in ballingschap, moet komen uit Egypte, gaat door de Jordaan, is blijkens het geslachtregister de nakomeling van Abraham en David.
Joods
Mattheus schreef in het Hebreeuws. Later is dat vertaalt. Helaas hebben wij alleen nog maar de vertaling. Je kan mooi zien dat dit evangelie zich allereerst richt tot Joden. Zo gebruikt Mattheus de uitdrukking: koninkrijk van de hemel, waar de andere evangelisten spreken over het koninkrijk van God. Vanwege de joodse terughoudendheid in het gebruik van de naam van God, spreekt Mattheus liever over de hemel.
Tijd
We weten niet precies wanneer dit evangelie geschreven is. Maar omdat het door een tijdgenoot van Jezus geschreven is, moet het wel klaar zijn geweest aan het einde van de eerste eeuw. Dit evangelie wordt voor het eerst genoemd in een boek uit het begin van de tweede eeuw. Papias schreef toen dat Mattheus een gestileerd verslag heeft gemaakt van de verhalen over Jezus. Deze Papias heeft Mattheus misschien nog wel zelf gesproken. Het gestileerde zit erin dat Mattheus zijn evangelie een bepaalde opbouw geeft. Er zijn vijf blokken in dit evangelie waarin Jezus onderwijs geeft. Daarna komen er verhalen. Elke keer wordt een blok onderwijs afgesloten met de formulering ‘Toen Jezus hiermee klaar was…’
Kerk
Mattheus is de enige evangelist die het Griekse woord voor kerk (ekklesia) gebruikt. Er staan veel aanwijzingen in die erg geschikt zijn om praktisch toe te passen in het dagelijkse leven van de gemeente. Denk bijvoorbeeld aan de Bergrede. Ook biedt het handvatten om heel praktisch het leven van een leerling van Jezus vorm te geven. Het is echt een evangelie voor de kerk.
Christus
Centraal staat uiteraard het leven van Christus in dit evangelie. Al zou je misschien beter kunnen zeggen dat de betekenis van Christus in het middelpunt staat. Daarbij valt op dat Jezus aan de ene kant Zoon van God wordt genoemd en aan de andere kant Mensenzoon. Maar vooral wordt Jezus getekend als de nieuwe koning. De psalmen en profeten verkondigen dat God terug komt als koning. Mattheus laat zien dat Jezus de manier is waarop God naar de aarde komt. Op die manier is hij de gezalfde van God, de beloofde Messias.
