Leven vanuit Pasen
Voor wie de dood van heel dichtbij kent, is Pasen een lastig feest. Want een begrafenis of crematie is zo hard en duidelijk. Iemand die leefde, is er niet meer. Er lijkt niets meer over te zijn dan herinneringen. De kerk zet daar tegenover dat de dood een deur is naar een ander leven. Een geweldige gedachte natuurlijk. Zeker ook in een tijd waarin velen wel geloven dat er iets moet zijn, maar niet verder komen dan deze vage aanduiding. De kerk kan vol zekerheid geloven dat er meer is na dit leven en dat wie sterft in vertrouwen op Christus thuiskomt bij zijn Schepper. Dat geloven is een zeker weten, anders dan het alledaagse gebruik van het woord geloven doet vermoeden. Die zekerheid wordt ontleent aan opstanding van Christus. Toch blijft Pasen een lastig feest. Want het opgewekte van Pasen wringt met de rauwe realiteit van het graf. Wie met Pasen het graf van een geliefde bezoekt moet elke keer constateren dat het graf nog steeds dicht is. Je kan er vrolijke gele voorjaarsbloemetjes opzetten, maar dat verandert niets aan de werkelijkheid van pijn en gemis. Pasen vraagt veel van de spankracht van je geloof.
Veel kerken vinden het ook moeilijk om vanuit Pasen te leven. Misschien komt dat wel door de hier boven beschreven spagaat. In de jaren dat ik zelf als kerkganger in de kerk zat, hoorde ik eigenlijk nooit preken over de dood en de opstanding van Jezus Christus als antwoord op de dood. Toen ik rouwend in de kerk zat, viel het me nog meer op. Ongetwijfeld komt de dood en het leven erna op begrafenissen vaak ter sprake, maar vele kerkgangers (zeker jonge) komen daar zelden. Het zou goed zijn als de kerk meer vanuit Pasen leeft en zo uitstraalt dat de dood overwonnen is. Paulus gaat ons daarin voor als hij schrijft dat Christus niet alleen gestorven is. Maar Hij is ook opgestaan. Dat laatste vindt Paulus belangrijker schrijft hij in Romeinen 8. Anders gezegd: de kerk moet in haar spreken niet teveel bij Goede Vrijdag blijven hangen, maar vanuit Pasen leven. Niet alleen de gekruisigde preken, maar ook de opgestane. Dan kan gevierd worden dat de laatste vijand overwonnen is.
Nadat mij het gebrek aan aandacht in gewone kerkdiensten opviel, ben ik in de theologie gaan kijken. Daar ontdekte ik dat ook dat er verrassend weinig aandacht is in de laatste decennia voor die grens die uiteindelijk iedereen een keer moet passeren. Dat geldt overigens niet voor pastorale boeken over rouw en de dood. Die zijn er te kust en te keur in alle soorten en smaken. Anders gezegd: er kan wel wat meer aandacht zijn voor leven vanuit Pasen in kerk en theologie.
Leven vanuit Pasen betekent dat de kerk hoop uitstraalt. We hoeven ons niet neer te leggen bij het leven zoals we het zien. Pasen is de zekerheid dat er meer is dan wat zichtbaar is. De dood, door Paulus de laatste vijand genoemd, is overwonnen. Dat betekent dat er nu al alle reden is om vol hoop en verwachting in het leven te staan. Met Pasen begint het nieuwe leven al. Een kerk die leeft met de opstanding als belangrijkste moment, straalt uit dat ook in dit leven nog niets verloren is. Die hoop bestaat uit de zekerheid dat wie met Christus sterft, al gestorven is en opgestaan. Dat vertrouwen brengt de hoop mee dat mensen nu al kunnen veranderen. Met de dood is ook de kracht van de dood overwonnen. Waar de Geest van Christus gaat werken, worden de dikste muren geslecht. Zelfs Maria van Magdala bleek blijvend genezen te kunnen worden. Zij was in staat om zich om te draaien en haar verleden achter te laten. Ze leert om naar Gods toekomst toe te leven (Johannes 20). Als de kerk die hoop en verwachting uitstraalt, dan leeft ze vanuit Pasen.
In veel kerken zie ik een te grote fixatie op Goede Vrijdag en te weinig aandacht voor Pasen. Het risico is dat er dan teveel aandacht is voor de zondaars in de kerk en te weinig voor de bedelaars, om het maar met het beeld van Noordmans te zeggen. De zonde is weg met het sterven van Christus. Maar de dood is pas overwonnen door de opstanding. Hier liggen ook veel missionaire kansen voor de kerk. Want het geloof in de opstanding als hoopgevende kracht voor ons leven nu en in de toekomst geeft het getuigenis van de kerk enorm veel kracht. Dat is een boodschap die mensen nu aanspreekt. Want mensen in onze cultuur zitten vast in hun leven en snakken naar verandering en hoop. Die hoop kan de kerk uitstralen door te leven vanuit Pasen. Paulus zei dat al toen hij zei dat de verkondiging van de kerk zinloos is als Christus niet zou zijn opgestaan (1 Corinthiërs 15) . Daarom is er alle reden voor de kerk om Pasen te vieren.
Eerder verschenen in Credo
