Daniel
Afgelopen weken preekte ik over het bijbelboek Daniel. Er zaten een aantal lijnen in die preken die ik hier nog een keer benoem.
Gebed
Daniel roept ons op om te bidden met regelmaat. Niet alleen in het verhaal van de leeuwenkuil speelt het gebed een belangrijke rol. Nog veel zichtbaarder wordt het gebed in het profetieëndeel van Daniel. Want daar zie je wat Daniel bidt. Een belangrijke rol blijkt weggelegd voor het gebed om vergeving van schuld en veiligheid voor Israël.
Voor alle leeftijden
Daniel is een boek voor alle leeftijden. Het boek begint op 14 jarige leeftijd naar alle waarschijnlijkheid. Dat was de tijd dat pages werden opgeroepen in die cultuur. Aan het einde, vele koningen en een rijk verder, is Daniel oud en bejaard. Hij blijkt ook wat vergeten te zijn. Mooi is dat, een boek waarin heel het leven naar voren komt.
Niet tellen, maar geloven
Er komen geregeld tijdsaanduidingen naar voren in Daniel. De bekendste zijn de 70 weken en de aanduiding een tijd, tijden en een halve tijd. De interpretaties daarvan lopen zo ver uit elkaar dat je er eigenlijk geen conclusies aan kan verbinden die heel exact zijn. Beter lijkt het te zijn om te zoeken naar de symboliek van dergelijke getallen. Je moet in Daniel niet teveel tellen, maar geloven. Zo lees ik de tijd, tijden en een halve tijd, als aanduiding van de helft van zeven. Niet de volheid, maar slechts de helft van de tijd zal geleden moeten worden.
Daniel is zelf een voorbeeld van zo’n gelovige. Elke keer is hij weer verrast door het inzicht wat hij krijgt. En in zijn gebed en trouw aan de thora laat hij zien hoe dicht hij bij God wil leven.
Eindtijd
In Daniel wordt soms de term eindtijd gebruikt. Soms wordt daarom het boek Daniel gelezen als een profetie die nog voor ons ligt, aan het einde van onze tijd. Maar dat is onterecht. Voor de bijbel is de eindtijd begonnen met de komst van Jezus Christus. Die periode is de eindtijd. Soms loopt die periode nog door naar het heden en onze toekomst, maar veel profetieën van Daniel eindigen rond de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Christus.
Andere eindtijd
Jezus citeert geregeld uit Daniel. Dan zie je dat het meestal om de nabije toekomst gaat: de verwoesting van Jeruzalem is aanstaande. Tegelijk zie je dat sommige stukken van Daniel ook weer een nieuwe betekenis krijgen: over het einde van de tweede tempel heen, gaat het ook over de tweede komst van Christus. Dat wordt versterkt door het laatste bijbelboek, Openbaringen. Daarin worden woorden en uitdrukkingen uit Daniel opnieuw gebruikt om de toekomst en de haat tegen gelovigen aan te geven.
Dromen en visioenen
In Daniels leven spelen dromen een belangrijke rol. Net als bij Jozef, die ook jong in ballingschap ging en opklom naar een belangrijke positie omdat hij trouw bleef en zich bleef inzetten om Gods woord te blijven volgen.
God vertelt over de toekomst door dromen. Die dromen zijn een speciaal cadeau van God voor Daniel, wordt in Daniel 1 verteld. Zou het niet mooi zijn als wij ook durven dromen en die als visioenen van God zien?
Engelenboek
Er is geen boek in de bijbel waar de boden van God zo natuurlijk een rol spelen in het leven van gewone mensen. De twee belangrijkste engelen: Gabriel en Michael komen volledig tot hun recht als de baas van de boodschapengelen en als baas van de leger-engelen. Engelen blijken een belangrijke rol te spelen in de strijd tussen God en het kwaad. Die strijd is op leven en dood. Soms dreigt de legermacht van het kwaad zelfs om God tegen te houden.
Het lijkt alsof elk volk een eigen engel heeft. In ieder geval wordt Michael als belangrijkste engel verbonden aan het volk Israël. Het is ook een engel die in de brandende over de vrienden redt en die de muilen van de leeuwen dichthoudt.
Rijken
De toekomst tussen de tijd van Daniel en de komst van Christus en de verwoesting van Jeruzalem wordt getypeerd door allerlei koninkrijken. Deze rijken worden in hoofstuk 2 getypeerd aan de hand van onderdelen van het beeld, in Daniel 7 en 8 als dieren. Uiteraard is er veel discussie over wie elk rijk is. Ik houd het erop dat in hoofdstuk 2 het om de rijken: Babel, Meden en Perzen, Alexander de Grote en de Romeinen gaat. In Hoofdstuk 7 gaat het over de opvolgers van Alexander de Grote, wiens rijk uiteen viel in 4 onderdelen. Hoofstuk 8 pakt dezelfde tijd: van Meden en Perzen tot aan de opvolgers van Alexander de Grote. Daarna wordt steeds meer ingezoomd op de toekomst onder Antiochus Epifanes IV, die getekend wordt als de antichrist.
Voor de betekenis van de bijbelgedeeltes is het niet zo belangrijk wie of wat het precies is geweest. Centraal staat dat God boven de machten staat. Opvallend is de onbekommerdheid waarmee Daniel aangeeft dat alle machthebbers, en het waren geen lieverdjes, door God zijn aangesteld.
Tegenover de gewelddadigheid van de koningen, staat de menselijkheid van God.
Israël
Israël heeft een bijzondere plek in Daniel. Het wordt aangeduid als het sieraad land. Het is het land dat bijzonder beschermt wordt door de engelen. En het is dit land dat bedreigt wordt. Maar door bijzonder ingrijpen van God blijft het zijn bijzondere plek houden. Daniel laat zien dat de kerk niet anders kan dan Israël haar bijzondere plek geven.
Christus
Plots duikt in Daniel een gestalte op als een mensenzoon. Door de evangeliën wordt deze aanduiding gebruikt voor Jezus, de Messias. En wie dan goed leest, en ziet dat de term eindtijd wijst op de (eerste) komst van de messias, die ziet plots meer van Christus in Daniel. Als hij geboren wordt, is dat het einde van de gewone geschiedenis. Dan wordt het de tijd van Gods geschiedenis. Het mooist vind ik de verwijzing in hoofdstuk 9: 24: Zeventig weken zijn vastgesteld voor je volk en je heilige stad, voordat aan de overtredingen een einde komt en de zonden zijn afgesloten, voordat het wangedrag is vergolden en eeuwige gerechtigheid is gebracht, voordat het profetisch visioen bezegeld is en het allerheiligste gewijd
